Hôm 24/8, các nhà lãnh đạo Iran và Trung Quốc cam kết sẽ tăng cường hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước và thúc đẩy sự phát triển “chủ nghĩa đa phương” trong bối cảnh Iran gần đây chính thức gia nhập Khối kinh tế và an ninh Á - Âu do Nga và Trung Quốc lãnh đạo
Tuyên bố trên đưa ra sau cuộc gặp bên lề hội nghị thượng đỉnh BRICS lần thứ 15 tại Johannesburg, Nam Phi, giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và người đồng cấp Iran Ebrahim Raisi.
Trong cuộc gặp, ông Tập ca ngợi Iran đã gia nhập BRICS và nói rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục hỗ trợ Iran "về các vấn đề liên quan đến lợi ích cốt lõi tương ứng" và làm sâu sắc thêm mối quan hệ, theo hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã.
Ông Raisi cũng cam kết thúc đẩy “sự hợp tác chiến lược toàn diện” song phương, bao gồm cả Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc, đồng thời tuyên bố rằng việc mở rộng quy mô khối BRICS chứng tỏ rằng cách tiếp cận đơn phương là “lao dốc”.
Iran là một trong sáu quốc gia được mời gia nhập khối, cùng với Argentina, Ai Cập, Ethiopia, Ả Rập Xê Út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), với tư cách thành viên có hiệu lực vào tháng 1/2024.
Việc mở rộng khối BRICS sẽ củng cố sức mạnh của nhóm này, vốn đã bao gồm Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, cũng như Brazil, Nga, Ấn Độ và Nam Phi. Nỗ lực này cũng có thể khuếch đại tham vọng đã tuyên bố của mình là trở thành nhà vô địch của miền Nam toàn cầu.
-
- (Từ trái sang): Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva, lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov giơ tay khi chụp ảnh nhóm tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Johannesburg, Nam Phi, vào ngày 23/8/2023. (Ảnh: Alet Pretorius/Pool/AFP/Getty Images)
Việc các cường quốc dầu mỏ Ả Rập Xê Út và UAE gia nhập BRICS cho thấy sự trượt dốc của họ khỏi quỹ đạo của Hoa Kỳ và tham vọng đưa BRICS trở thành đối thủ nặng ký toàn cầu theo đúng nghĩa đen.
Trong khi đó, cả Nga và Iran đều đã tìm thấy lý do chung trong cuộc chiến chống lại các lệnh trừng phạt do Mỹ dẫn đầu và sự cô lập ngoại giao, bằng chứng là mối quan hệ kinh tế song phương ngày càng sâu sắc sau việc Nga xâm lược Ukraine.
Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh hôm 24/8, ông Raisi cho biết Iran sẽ hỗ trợ nỗ lực của nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS trong việc thoát khỏi đồng đô la và giao dịch bằng đồng nội tệ.
Ông tuyên bố: “Cộng hòa Hồi giáo Iran ủng hộ mạnh mẽ những nỗ lực thành công của BRICS trong việc phi đô la hóa các tương tác kinh tế và thương mại giữa các thành viên, cũng như việc sử dụng đồng nội tệ”.
Trước đó, tại hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) hôm 4/7, Tổng thống Iran Ebrahim Raisi khẳng định: “Quyền bá chủ của đồng đô la tạo điều kiện cho quyền bá chủ của phương Tây".
"Để tạo ra một hệ thống kinh tế mới, cần phải từ bỏ [đồng USD] và sử dụng đồng nội tệ trong các khu định cư quốc tế”.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng tái khẳng định điều này, đồng thời kêu gọi các nước thành viên SCO thực hiện giao dịch bằng đồng nội tệ của mình.
Theo ông Putin, hơn 80% giao dịch thanh toán giữa Nga và Trung được thực hiện bằng đồng rúp và nhân dân tệ.
Quan hệ Iran - Trung Quốc
Năm 2021, Iran và Trung Quốc đã ký một thỏa thuận hợp tác nhằm tăng cường quan hệ kinh tế và chính trị giữa hai nước. Trong một thỏa thuận do Trung Quốc làm trung gian, Ả Rập Xê Út và Iran đã đồng ý nối lại quan hệ ngoại giao vào tháng 3/2023.
Trung Quốc là khách hàng mua dầu lớn của Iran bất chấp các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm ngăn chặn hoạt động xuất khẩu này. Washington đã áp đặt các biện pháp trừng phạt sâu rộng đối với Tehran trong những năm qua, bao gồm cả các chương trình tên lửa đạn đạo và hạt nhân cũng như cáo buộc vi phạm nhân quyền.
Ông Brandon Weichert, nhà phân tích địa chính trị nổi tiếng người Mỹ, tác giả cuốn sách "Chiến thắng không gian: Cách nước Mỹ duy trì vị thế siêu cường” (Winning Space: How America Remains a Superpower), nói với The Epoch Times trong một bài báo trước đó rằng ông tin Bắc Kinh không có ý định mang lại hòa bình cho khu vực mà thực chất muốn giành quyền kiểm soát và tiếp cận nhiều hơn đối với các nguồn năng lượng quan trọng chảy ra khỏi Trung Đông.
Mặt khác, việc đảm bảo có được dầu mỏ và khí đốt tự nhiên từ Trung Đông cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi để Bắc Kinh chuẩn bị cho chiến trường rộng lớn hơn đối với một cuộc xâm lược Đài Loan không thể tránh khỏi. Đồng thời, nỗ lực này cũng nhằm kiềm chế mọi động thái trả đũa tiềm tàng của Mỹ nhằm làm chậm tiến độ hoặc ngăn chặn cuộc xâm lược của Trung Quốc, ông nói.
Ông Weichert nhận xét trong một cuộc phỏng vấn với đài NTD, cơ quan truyền thông anh em của The Epoch Times: “Thỏa thuận do Trung Quốc hậu thuẫn giữa Iran và Ả Rập Xê Út vẫn còn chưa ráo mực thì Hezbollah và Lebanon do Iran hậu thuẫn đang phóng tên lửa vào Israel”.
Ông nói thêm: "Và vì vậy, điều này không mang lại hòa bình, tình yêu hay hạnh phúc. Điều này đang tạo ra sự hỗn loạn; đây là sự rối loạn được Trung Quốc dàn dựng nhằm khuấy động tổ ong bắp cày và đẩy người Mỹ ra khỏi khu vực".
Theo The Epoch Times
Huyền Anh biên dịch
