Nhật Bản bắt đầu xả nước thải hạt nhân đã qua xử lý từ nhà máy điện hạt nhân Fukushima ra Thái Bình Dương vào ngày 24/8. Đáp lại, Bắc Kinh tuyên bố sẽ ngừng nhập khẩu hải sản Nhật Bản, đồng thời thúc đẩy một làn sóng chủ nghĩa dân tộc cực đoan chống Nhật mới tại Trung Quốc. Vụ việc gây hoảng loạn toàn thị trường hải sản Trung Quốc, khiến doanh số bán hàng sụt giảm mạnh.
Hàng hải sản nhập khẩu từ Nhật Bản năm 2022 của Trung Quốc chỉ đạt vài trăm triệu USD trong tổng giá trị thị trường trên 400 tỷ USD. Nhiều người đánh giá rằng động thái của chính quyền Trung Quốc đang gây tổn hại nặng nề cho ngành đánh bắt cá của chính nước này.
Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) thường xuyên sử dụng Nhật Bản làm mục tiêu của các chiến dịch tuyên truyền chủ nghĩa dân tộc cực đoan. Vào năm 2012, Trung Nam Hải đã thúc đẩy các cuộc biểu tình chống Nhật Bản trên khắp đất nước xung quanh các tranh chấp lãnh thổ với Tokyo; nhiều cuộc biểu tình trong số đó đã phát triển thành bạo loạn.
Những cuộc biểu tình như vậy cực kỳ hiếm thấy ở Trung Quốc, vì chế độ này cấm mọi hình thức biểu tình và hội họp ôn hòa. Tuy nhiên, ĐCSTQ đôi khi sẽ kích động loại tình cảm chủ nghĩa dân tộc cực đoan như vậy, sau đó tổ chức một số “cuộc biểu tình” ủng hộ Trung Quốc và ủng hộ ĐCSTQ.
Trong những ngày gần đây, mạng xã hội vốn bị kiểm duyệt gắt gao của Trung Quốc tràn ngập một làn sóng tuyên truyền chống Nhật khác, về việc Tokyo xả nước thải hạt nhân đã qua xử lý ra Thái Bình Dương.
Nhiều cư dân mạng đã kêu gọi ngừng tiêu thụ hải sản nói chung, và những quan điểm như vậy đang gây thiệt hại nặng nề cho ngành đánh bắt cá nội địa của Trung Quốc.
-
- Tấm biển ghi dòng chữ “Tạm ngưng bán tất cả các sản phẩm cá nhập khẩu từ Nhật Bản”, tại một khu vực nhiều nhà hàng Nhật Bản ở Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 27/8/2023. (Ảnh: Pedro Pardo/AFP qua Getty Images)
Trong cuộc phỏng vấn với The Epoch Times vào ngày 27/8, ông Liu Yenping (hóa danh) - một ngư dân đến từ thành phố Yên Đài, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc - cho biết nhiều ngư dân đã đầu tư rất nhiều tiền và đã chuẩn bị tàu thuyền sẵn sàng cho mùa đánh cá tháng 9. Tuy nhiên, người tiêu dùng Trung Quốc lại đang ngại ăn các loại hải sản, tất cả đều do chiến dịch tuyên truyền của ĐCSTQ.
Ông Liu nói, nhiều người trong ngành đánh bắt cá rất lo ngại về tương lai công việc kinh doanh của họ; họ không biết khi nào thì làn sóng tuyên truyền này mới dừng lại.
Một người họ Mã đến từ Chu San - thành phố ven biển thuộc tỉnh Chiết Giang - bày tỏ với The Epoch Times rằng việc Nhật Bản xả nước thải hạt nhân đã tạo ra tác động tâm lý đáng kể đến công chúng Trung Quốc, đặc biệt là đã thúc đẩy “tình cảm yêu nước” mà ĐCSTQ tuyên truyền.
“Chắc chắn sẽ có ít người ăn hải sản hơn, điều này ảnh hưởng lớn đến thị trường hải sản. Nhiều người không hiểu về mức độ ô nhiễm được cho là do nước thải gây ra. Tuy nhiên, các chuyên gia [ở Trung Quốc] trong lĩnh vực này thường ngại lên tiếng vì sẽ bị cho là thân Nhật”, ông Mã nói.
-
- Những người bán cá tại chợ bán buôn cá ở Bắc Kinh, ngày 24/8/2023. Ngày 24/8/2023, Trung Quốc cấm nhập khẩu hải sản Nhật Bản vì điều mà họ gọi là việc xả nước thải "ích kỷ" của nhà máy hạt nhân Fukushima. (Ảnh: Greg Baker/AFP qua Getty Images)
Giáng đòn nặng vào ngành đánh bắt cá Trung Quốc
Vào ngày Nhật Bản bắt đầu xả nước thải hạt nhân, Hải quan Trung Quốc đã ra thông báo đình chỉ nhập khẩu tất cả các sản phẩm hải sản từ Nhật Bản. Theo dữ liệu do Hải quan Trung Quốc công bố, giá trị cá và các sản phẩm hải sản khác nhập khẩu từ Nhật Bản của Trung Quốc là 234,51 triệu nhân dân tệ (khoảng 32 triệu USD) trong tháng 7 năm nay, giảm 29% so với cùng kỳ năm ngoái.
Nhà kinh tế học Takahide Kuichi tại Viện nghiên cứu Nomura ở Nhật Bản nói với Reuters rằng xuất khẩu hải sản của Nhật Bản sang Trung Quốc và Hong Kong trong năm ngoái chỉ chiếm 0,17% tổng xuất khẩu của Nhật Bản. Ngay cả khi Trung Quốc đình chỉ nhập khẩu trong một năm, tác động đến tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Nhật Bản chỉ là 0,03%.
Tuy nhiên, tổng sản lượng kinh tế của ngành đánh bắt cá Trung Quốc đã vượt quá 3 nghìn tỷ nhân dân tệ (khoảng 411 tỷ USD) vào năm 2022 và hơn 16 triệu công nhân đang làm việc trong lĩnh vực này. Vì vậy, việc người dân Trung Quốc tẩy chay hải sản chắc chắn sẽ giáng một đòn nặng nề vào toàn ngành.
Ông Chương Thiên Lượng (Zhang Tianliang) - nhà bình luận các vấn đề thời sự Trung Quốc, hiện sống tại Hoa Kỳ - cho biết vào ngày 27/8 rằng chiến dịch tuyên truyền hiện nay của ĐCSTQ sẽ tác động mạnh đến thị trường hải sản trong nước. Theo ông, nếu người dân Trung Quốc tin rằng tất cả hải sản đều không thể ăn được - bởi vì Nhật Bản xả nước thải hạt nhân, thì điều này sẽ giáng đòn nặng vào ngành đánh bắt cá của Trung Quốc.
Ông cho biết thêm, việc ĐCSTQ tẩy chay hải sản Nhật Bản sẽ không tạo ra được tác động đáng kể nào đến Nhật Bản nếu xét theo GDP của Nhật Bản.
“Đó là lý do tại sao quyết định của ĐCSTQ là hoàn toàn phi lý. Nhật Bản có kế hoạch sẽ xả nước thải hạt nhân trong 30 năm. Vậy quý vị có nghĩ người Trung Quốc sẽ ngừng ăn hải sản trong 3 thập kỷ nữa không? Tôi không nghĩ vậy”, ông Chương nói.
Ông Chương cũng cho biết, người dân Trung Quốc hiện nay khá bất bình với ĐCSTQ và đã tích lũy rất nhiều cảm xúc tiêu cực về chính quyền. Vào lúc này, ĐCSTQ đang thành công trong việc chuyển trọng tâm của những bất bình này sang cho Nhật Bản. Bắc Kinh biết rất rõ rằng một khi người dân đã trút giận xong thì họ sẽ tiếp tục ăn hải sản, miễn là chính quyền không tiếp tục đẩy mạnh vấn đề. Theo quan điểm của ông, tình trạng này có thể kéo dài trong vài tuần hoặc vài tháng rồi biến mất.
-
- Một gian hàng ở chợ hải sản Jingshen tại Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 22/8/2023. (Ảnh: Pedro Pardo / AFP qua Getty Images)
Chiến thuật chuyển hướng dư luận
Ông Lý Nguyên Hoa (Li Yuanhua) - nguyên Phó giáo sư tại Đại học Sư phạm Thủ đô Bắc Kinh, nhà sử học gốc Hoa hiện sống ở Úc - cho biết trong một cuộc phỏng vấn với The Epoch Times vào ngày 27/8 rằng, làn sóng tuyên truyền của ĐCSTQ không dựa trên những cân nhắc về an toàn và sức khỏe cộng đồng, mà chủ yếu là nhằm chuyển hướng sự chú ý của công chúng.
Ông Lý cho hay, người dân Trung Quốc hiện có rất nhiều nỗi bất bình và bức xúc, ví dụ như những trận mưa lớn và lũ lụt nghiêm trọng đang xảy ra trên khắp đất nước. Ông cũng chỉ ra rằng, tình hình kinh tế hiện nay của Trung Quốc tương đối tồi tệ, tỷ lệ thất nghiệp cao, nhiều doanh nghiệp đóng cửa, khủng hoảng nợ bất động sản và những thách thức khác.
Do đó, theo ông, Bắc Kinh đã sử dụng lòng căm thù kiểu chủ nghĩa dân tộc cực đoan đối với Nhật Bản như một lối thoát; Bắc Kinh để người dân trút bỏ nỗi thất vọng của họ lên Nhật Bản. Hơn nữa, chế độ này còn tuyên truyền và kích động dân chúng làm như vậy.
Ngành đánh bắt cá của Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng nặng nề vì người dân quá sợ ăn hải sản. Tuy nhiên, ông Lý tiết lộ, nhiều sản phẩm được gọi là “hải sản Nhật Bản” thực ra đang được nuôi dọc theo bờ biển Trung Quốc. Ví dụ, lươn Nhật Bản thường được nuôi bởi ngư dân ở tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc. Vì vậy, trong nhiều trường hợp, đây không phải là tẩy chay hàng Nhật mà là tẩy chay hàng Trung.
Ông Lý nói: “Dưới làn sóng tuyên truyền của ĐCSTQ, các ngư dân đang ở trong một tình thế đầy khó khăn”.
“ĐCSTQ đang cố gắng chuyển hướng các vấn nạn và khủng hoảng trong nước thông qua kiểu tuyên truyền này, nhưng ngành đánh bắt cá không phải là ngành duy nhất chịu thiệt hại. Toàn bộ xã hội và nền kinh tế sẽ bị ảnh hưởng. Công chúng, với cảm xúc của mình, sẽ bỏ qua những hành động tàn bạo của ĐCSTQ, và cuối cùng thì, người dân Trung Quốc mới là các nạn nhân thực sự".
Theo The Epoch Times
Xuân Hoa biên dịch
