Ngày 3/8, Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki cảnh báo, việc các chiến binh của Tập đoàn Wagner xuất hiện ở Belarus là mối đe dọa đối với Ba Lan và ‘sườn phía đông’ của NATO trong bối cảnh căng thẳng giữa Ba Lan và Belarus ngày càng tăng.
Thủ tướng Morawiecki nhận định: “Tập đoàn Wagner cực kỳ nguy hiểm, và họ đang di chuyển đến sườn phía Đông của liên minh NATO để gây bất ổn".
Nhà lãnh đạo Ba Lan đã đưa ra tuyên bố trên sau cuộc gặp với Tổng thống Litva Gitanas Nauseda ở vùng Suwalki Gap phía đông Ba Lan.
Các chiến binh của Tập đoàn Wagner bắt đầu đến Belarus, một đồng minh chủ chốt của Nga, sau khi tiến hành một cuộc binh biến ngắn ngủi vào tháng 6. Họ hiện đang huấn luyện các tiểu đoàn của quân đội Belarus gần biên giới Ba Lan.
Một số thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) lo ngại rằng sự hiện diện của Tập đoàn Wagner chỉ cách lãnh thổ Ba Lan, một thành viên NATO, vài km có thể gây thêm bất ổn cho khu vực vốn đã căng thẳng.
Trong khi đó, ông Nauseda đã đề xuất đóng cửa biên giới của Litva với Belarus trong trường hợp nhận thấy có sự leo thang.
Ông nói thêm, các bước như vậy nên được "phối hợp giữa Ba Lan, Litva và Latvia”.
Ba Lan và Litva đã lần lượt trở thành thành viên NATO vào năm 1999 và 2004. Cả hai quốc gia này đều ủng hộ mạnh mẽ nỗ lực quân sự của Ukraine trong cuộc xung đột Nga - Ukraine và cả Ba Lan và Litva đều có chung đường biên giới dài với Belarus.
Minsk phủ nhận vi phạm không phận
Phát biểu của ông Morawiecki được đưa ra sau khi Ba Lan cáo buộc Belarus vi phạm không phận nước này vào ngày 1/8 khi hai trực thăng quân sự của Belarus tiến tới gần khu định cư Bialowieza, nằm ở khu vực biên giới Ba Lan.
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ba Lan Wojciech Skurkiewicz cảnh báo: “Nếu những vụ việc như vậy tiếp tục và căng thẳng leo thang, thì chúng tôi sẽ hành động để đáp trả mối đe dọa".
Phát biểu trước báo giới Ba Lan hôm 2/8, Thứ trưởng Skurkiewicz tiếp tục chỉ trích vụ vi phạm không phận bị cáo buộc là một “hành động khiêu khích nhắm vào sườn phía đông của NATO và Cộng hòa Ba Lan".
Các hệ thống tên lửa đất đối không (SAM) Patriot do Mỹ sản xuất được chụp gần Zamosc, Ba Lan, vào ngày 18/2/2023. (Ảnh: Omar Marques/Getty Images)
Mặt khác, Belarus cáo buộc Ba Lan bịa đặt câu chuyện để biện minh cho việc tăng quân gần biên giới Belarus.
Giới chức Belarus tuyên bố, họ đã cung cấp cho những người đồng cấp Ba Lan “dữ liệu chi tiết về tình huống bay liên quan đến các chuyến bay … ở khu vực biên giới vào ngày 1/8".
"Dữ liệu xác nhận rằng không có căn cứ để cáo buộc [máy bay Belarus] đã vi phạm biên giới", Bộ Quốc phòng Belarus tuyên bố hôm 2/8.
Tuy nhiên, bất chấp lời phủ nhận của Belarus, hôm 1/8, Bộ Quốc phòng Ba Lan công bố quyết định điều “lực lượng và nguồn lực bổ sung, bao gồm cả máy bay trực thăng chiến đấu” đến biên giới phía đông của nước này.
Bộ Ngoại giao Belarus đã yêu cầu Ba Lan không "leo thang tình hình và sử dụng vụ vi phạm không phận như một cái cớ để quân sự hóa các khu vực biên giới”.
Tăng quân ở biên giới
Căng thẳng dọc theo đường biên giới dài hơn 400 km đã gia tăng vào tháng trước khi các chiến binh của Tập đoàn Wagner Nga đến Belarus để huấn luyện lực lượng quân sự của nước này.
Đầu tháng 7, Warsaw đã cử 500 sĩ quan tới biên giới Belarus. Một tuần sau, Ba Lan xác nhận triển khai khoảng 1.000 binh sĩ ở phía đông đất nước.
Giới chức Ba Lan đã viện dẫn sự hiện diện gần đây của Tập đoàn Wagner ở Belarus để biện minh cho việc triển khai các lực lượng dọc biên giới.
Hôm 8/7, Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Mariusz Blaszczak tuyên bố rằng việc tăng cường quân tới biên giới cho thấy quyết tâm của Warsaw nhằm "đáp trả những âm mưu gây bất ổn”.
"Đó là minh chứng cho thấy chúng tôi sẵn sàng đáp trả những nỗ lực gây bất ổn gần biên giới", ông nói.
Trong khi đó, giới chức Belarus và Nga cáo buộc rằng việc chuyển quân về phía đông của Warsaw cho thấy Ba Lan đang chuẩn bị cho “các hành động gây hấn quy mô lớn hơn”.
Ngày 22/7, Đại sứ Nga tại Belarus, ông Boris Gryzlov, cảnh báo rằng cả Nga và Belarus, vốn bị ràng buộc bởi hiệp ước phòng thủ chung, luôn sẵn sàng đẩy lùi mọi mối đe dọa” đối với an ninh chung của họ.
Trước đó một ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius nhấn mạnh rằng Berlin sẵn sàng hỗ trợ Ba Lan bảo vệ sườn phía đông của NATO.
Mâu thuẫn giữa Ukraine và Ba Lan
Trong khi đó, xích mích chưa từng có đã nảy sinh giữa Ukraine và Ba Lan trong những ngày gần đây, khi một quan chức Ba Lan đề nghị Kiev thể hiện sự đánh giá cao hơn đối với sự hỗ trợ của đất nước ông dành cho Ukraine trong cuộc chiến với Nga.
Gần đây giới truyền thông Ba Lan đã trích dẫn lời của ông Marcin Przydacz, một cố vấn của Tổng thống Ba Lan: “Thật đáng để [Ukraine] bắt đầu đánh giá cao vai trò của Ba Lan đối với Ukraine trong những tháng và năm qua".
Hôm 1/8, Bộ Ngoại giao Ukraine tuyên bố rằng những nhận xét như vậy là “không đúng sự thật và không thể chấp nhận được", đồng thời họ cũng thông báo cho Đại sứ Ba Lan tại Ukraine.
Tại Kyiv, ông Przydacz đã gây chú ý khi tuyên bố Warsaw nên bảo vệ lợi ích của nông dân Ba Lan, đề cập đến lệnh cấm của Ba Lan đối với việc nhập khẩu nông sản của Ukraine.
Trước đó hồi tháng 5, Liên minh châu Âu đã cấp cho Ba Lan, Bulgaria, Hungary, Romania và Slovakia quyền hạn chế bán lúa mì Ukraine và các hàng hóa khác trong nước.
Ông Przydacz được cho là ủng hộ việc kéo dài lệnh cấm, dự kiến hết hạn vào ngày 15/9.
Truyền thông trích dẫn lời ông Przydacz cho biết: “Điều quan trọng nhất hiện nay là bảo vệ lợi ích của nông dân Ba Lan".
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy gần đây đã nhấn mạnh sự đánh giá cao của Ukraine đối với "sự hỗ trợ lịch sử" của Ba Lan trong một nỗ lực rõ ràng là hòa giải.
Trong bài đăng trên mạng xã hội, Tổng thống Zelensky khẳng định: “Chúng tôi không cho phép bất kỳ khoảnh khắc chính trị nào làm xấu đi mối quan hệ giữa người dân Ukraine và người dân Ba Lan".
Phản ứng về sự bất đồng giữa Ba Lan và Ukraine, phát ngôn viên Dmitry Peskov của Điện Kremlin dự đoán rằng sẽ có thêm “sự bất hòa” giữa Kyiv và Warsaw.
Phát biểu trước báo giới hôm 2/8, ông Peskov cho hay: “Người Ba Lan có nhiều yêu sách đối với người Ukraine. Một loạt các sự kiện lịch sử … đã để lại dấu ấn sâu sắc đối với tình trạng quan hệ của họ".
Ông nhấn mạnh rằng: “Nông dân Ba Lan không thích ngũ cốc của Ukraine, và người dân Ba Lan không thích hỗ trợ người tị nạn Ukraine". Đồng thời ông lập luận rằng Moscow đang theo dõi “rất chặt chẽ” mối quan hệ giữa Kyiv và Warsaw.
Theo The Epoch Times
Lam Giang biên dịch
