Hôm 3/8, Thổ Nhĩ Kỳ đã đưa ra tuyên bố rõ ràng nhất về việc từ bỏ mối quan hệ với liên minh quân sự NATO.
Tổng thống Thổ Nhĩ kỳ Recep Tayyip Erdogan, người nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai vào ngày 2/6, đã đại tu bộ máy lãnh đạo Lực lượng Vũ trang của mình bằng cách sa thải tất cả các nhà lãnh đạo từng phục vụ trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Điều này có nghĩa là Thổ Nhĩ Kỳ đã ngừng nỗ lực cân bằng tư cách thành viên NATO và các cam kết với Nga. Trên thực tế, giờ đây họ đã quyết định bắt tay với các nước Á - Âu.
Các cuộc bổ nhiệm mới diễn ra trong bối cảnh Lực lượng Vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ đang trải qua cuộc khủng hoảng, vốn đã chứng kiến sự sa sút nghiêm trọng về tính chuyên nghiệp của các chỉ huy trọng yếu trong những năm gần đây.
Ông Erdogan ưu tiên cống hiến chính trị đối với ông hơn là chuyên môn tác chiến. Do đó, ông thường thay thế các chỉ huy quân sự chuyên nghiệp bằng các Hiến binh (Jendrma).
Ngày 3/8, Hội đồng Quân sự Tối cao Thổ Nhĩ Kỳ (YAS) đã nhóm họp tại Dinh Tổng thống dưới sự chủ trì của ông Erdogan, với mục tiêu chính là đánh giá thường niên của các chỉ huy cấp cao Lực lượng Vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ (TSK).
Theo nghi thức, Tổng thống đã tháp tùng các thành viên của YAS đến lăng mộ của ông Mustafa Kemal Ataturk (Tổng thống đầu tiên của Thổ Nhĩ Kỳ). Tại đây, ông đã đặt vòng hoa và ký vào Official Book, đồng thời gọi mục tiêu chiến lược mới của nước này là "Thế kỷ của Thổ Nhĩ Kỳ", cũng như hứa hẹn "gia tăng sức mạnh quân đội”.
Kế hoạch Thế kỷ của Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó kết hợp khái niệm Tổ quốc Xanh (Blue Homeland), rõ ràng là nhằm nhắm tới lợi ích của Hy Lạp. Các sĩ quan cấp cao nổi tiếng với lập trường chống phương Tây, đồng thời dính líu đến vụ bê bối thanh trừng "Ergenekon" năm 2017 và vụ "Varioupoula" năm 2013, cũng được thăng chức.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã bổ nhiệm Tổng tham mưu trưởng mới, Tư lệnh lực lượng Lục quân (GH) mới và Tư lệnh lực lượng Không quân (THK) mới, nhưng vẫn giữ nguyên chức vụ Tư lệnh lực lượng hải quân (TDK).
Cựu Tư lệnh Lục quân số 2, Tướng Metin Gurak đã được chọn làm Tổng Tham mưu trưởng tiếp theo, kế nhiệm Tướng Yasar Guler, người được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng trong chính quyền mới vào tháng 6/2023.
Tướng Selcuk Bayraktaroglu, Phó Tổng tham mưu trưởng, đã được đề cử làm tư lệnh lực lượng Lục quân.
Tướng Ziya Cemal Kadoiglu, Tư lệnh Lực lượng Không quân và Phòng thủ Tên lửa Phòng không, đã được bổ nhiệm làm Tư lệnh Lực lượng Không quân.
Đô đốc E. Tatlioglu, chỉ huy của Bộ Tư lệnh Tây Nam, vẫn tại vị.
Tại kỳ họp này, 32 sĩ quan cao cấp được phong quân hàm và 63 sĩ quan cấp đại tá hoặc tương đương trở thành sĩ quan cao cấp. Trong khi nhiều Lữ đoàn mới và đặc biệt là các đơn vị cấp chỉ huy được thành lập, Thổ Nhĩ Kỳ quyết định nâng số lượng sĩ quan cấp cao từ 20 lên 286 để đảm nhận các vai trò hành chính.
Tướng Gurak là Tổng Tham mưu trưởng đầu tiên được bổ nhiệm mà không có kinh nghiệm làm chỉ huy quân chủng trước đó. Ông Erdogan đã loại bỏ điều khoản này để giúp ông linh hoạt hơn trong việc bổ nhiệm những nhân sự trung thành vào các vị trí cấp cao.
Mặc dù thực tế là các sĩ quan có kinh nghiệm NATO được đánh giá cao tại TSK, song không ai trong số các lãnh đạo mới được bổ nhiệm từng phục vụ trong các cơ quan hoặc trường học của NATO hoặc các quốc gia phương Tây khác.
Tướng Gurak, Tổng tham mưu trưởng, là người có kinh nghiệm tác chiến. Ông đã quen thuộc với các kế hoạch tác chiến cho Aegean và Thrace do từng phục vụ trong Lữ đoàn Thiết giáp số 2 của Lục quân 1 (Istanbul) và là chỉ huy của Lực lượng Phòng không Lục quân và Quân đoàn 4 (Ankara). Ông từng là cố vấn ở Libya trong thời kỳ Thổ Nhĩ Kỳ xây dựng các căn cứ quân sự và trợ giúp lực lượng Hồi giáo chống lại tướng Khalifa Haftar do Cairo hậu thuẫn.
Tướng Gurak nói được tiếng Ả Rập, điều này rất quan trọng vào thời điểm ông Erdogan đang đầu tư vào các mối quan hệ với các nước Ả Rập giàu có ở vùng Vịnh.
Với tư cách là chỉ huy của Quân đoàn 4 và Pháo đài Ankara vào đêm xảy ả "âm mưu đảo chính" ngày 15/7/2016, ông đã có lập trường gây tranh cãi, và ông Erdogan đã đánh giá cao Tướng Gurak về sự trợ giúp của các đơn vị Lục quân 2 trong trận động đất tháng 2/2023, bởi vì các khu vực bị ảnh hưởng đều nằm trong khu vực mà ông phụ trách.
Tư lệnh Lực lượng Không quân mới không có kinh nghiệm tác chiến hoặc hoạt động trong NATO. Tuy nhiên, ông vẫn được coi là một nhà yêu nước nhiệt thành. Vào đêm xảy ra "âm mưu đảo chính", ông cũng có mặt tại Trung tâm Điều hành Không quân (ở Eskisehir).
Ông Erdogan cũng tiến hành một cuộc thanh trừng khác đối với Tổng cục Cảnh sát - An ninh vào đầu tháng 8/2023, một lần nữa ưu tiên những người trung thành về phương diện chính trị hơn là các sĩ quan chuyên nghiệp và có kinh nghiệm tác chiến. Kết quả là, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã bãi nhiệm 52 trong tổng số 81 chủ tịch tỉnh, những người được coi là trung thành với cựu Bộ trưởng Nội vụ Süleyman Soylu.
Theo The Epoch Times
Huyền Anh biên dịch
Tác giả Gregory Copley là Chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế có trụ sở tại Washington. Sinh ra tại Úc, ông Copley cũng là một thành viên của Order of Australia, là một doanh nhân, nhà văn, cố vấn chính phủ, và biên tập viên cho các xuất bản về quốc phòng. Các cuốn sách mới nhất của ông gồm có The New Total War of the 21st Century (Cuộc chiến toàn diện mới của Thế kỷ 21) và The Trigger of the Fear Pandemic (Kích hoạt nỗi sợ hãi đại dịch).
