Chính sách ngoại giao của Trung Quốc trong năm 2023 có nhiều bước thụt lùi và sự kiềm chế từ các nền dân chủ tự do trên thế giới, vì các hành động và lập trường của nước này đối với các vấn đề then chốt như: Eo biển Đài Loan, Biển Đông, chiến tranh Nga - Ukraine, chiến tranh Israel - Hamas và các hành vi vi phạm nhân quyền, đã gây ra những mối đe dọa đối với hòa bình thế giới và các giá trị phổ quát.
Một trở ngại ngoại giao lớn đối với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) vào năm 2023 là việc các nước phương Tây đã liên tục áp dụng các biện pháp “giảm thiểu rủi ro” nhằm giảm bớt sự phụ thuộc kinh tế và mối quan hệ với Trung Quốc.
Khái niệm giảm thiểu rủi ro lần đầu tiên được Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đề xuất vào tháng 3 và được các quốc gia như Đức, Pháp và Hoa Kỳ ủng hộ. Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Hiroshima, Nhật Bản hồi tháng 5 cũng đặt ra quan điểm ứng phó với sự cưỡng ép kinh tế của ĐCSTQ bằng cách “giảm thiểu rủi ro” thay vì “tách rời” khỏi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Tại lễ khai mạc Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường (Li Qiang) đã chỉ trích phương Tây về cách tiếp cận giảm thiểu rủi ro. ĐCSTQ cầm quyền luôn coi châu Âu là thị trường xuất khẩu quan trọng.
Ông Cheng Chin-mo, giám đốc khoa ngoại giao và quan hệ quốc tế tại Đại học Đạm Giang (TamKang University) ở Đài Loan, nói với The Epoch Times: “Khái niệm giảm thiểu rủi ro đã trở thành một cách tiếp cận và thái độ nhất quán đối với ĐCSTQ ở các nước dân chủ trên thế giới”.
Hoa Kỳ cũng nhấn mạnh đến việc giảm thiểu rủi ro và giảm sự phụ thuộc quá mức vào Trung Quốc, tập trung vào chuỗi cung ứng và công nghệ.
Dưới các tác động của những chính sách giảm thiểu rủi ro của nhiều quốc gia, vào năm 2023, Trung Quốc lần đầu tiên bị thâm hụt đầu tư nước ngoài. Trong quý 3 năm nay, đầu tư trực tiếp vào trong nước, một chỉ số về đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Trung Quốc, đã bị thâm hụt 11,8 tỷ USD.
Một lý do chính dẫn đến các chính sách giảm thiểu rủi ro là nỗ lực của chính phủ Trung Quốc nhằm cưỡng ép kinh tế các quốc gia, như Litva, Nhật Bản và Úc, vì các lý do chính trị như ủng hộ chủ quyền của Đài Loan, lên án hành vi vi phạm nhân quyền của ĐCSTQ và hợp tác an ninh với Hoa Kỳ. Sự cưỡng ép kinh tế của ĐCSTQ đã được chứng minh là không hiệu quả nhưng đã gây ra sự phẫn nộ lớn ở phương Tây, kể cả trong Liên minh Châu Âu.
Các vấn đề nhân quyền
Năm nay, các nước Châu Âu và Hoa Kỳ vẫn tiếp tục lên tiếng công khai về hành vi vi phạm nhân quyền của ĐCSTQ.
Ngày 10/12 là Ngày Nhân quyền Quốc tế. Phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Trung Quốc đã đưa ra một tuyên bố nhắc lại mối quan ngại của họ về tình hình nhân quyền nghiêm trọng ở Trung Quốc, liệt kê các hành vi tàn bạo khác nhau và các hành vi vi phạm nhân quyền của ĐCSTQ, đồng thời lên án “các hành vi vi phạm có chủ ý và có hệ thống” đối với các quyền dân sự và chính trị của ĐCSTQ.
Hôm 8/12, Hoa Kỳ đã công bố các biện pháp trừng phạt đối với hai quan chức ĐCSTQ liên quan đến hành vi vi phạm nhân quyền ở Tân Cương, khu vực Duy Ngô Nhĩ ở Trung Quốc và ba công ty Trung Quốc, bao gồm cả COFCO Sugar.
Vào ngày 20/7, Ủy ban Điều hành - Quốc hội Hoa Kỳ về Trung Quốc đã đưa ra một tuyên bố trên tài khoản chính thức của mình trên X, trước đây gọi là Twitter, lên án “những hành vi vi phạm nhân quyền kinh khủng nhất” của ĐCSTQ trong cuộc đàn áp môn tu luyện tinh thần Pháp Luân Công và kêu gọi chính phủ Trung Quốc trả tự do vô điều kiện cho tất cả các học viên Pháp Luân Công đang bị giam giữ.
Ông Cheng nói: “ĐCSTQ luôn đàn áp tự do và vi phạm nhân quyền, chẳng hạn như cuộc đàn áp Pháp Luân Công, đặc biệt là nạn cưỡng bức thu hoạch nội tạng sống [của các học viên Pháp Luân Công] và cấy ghép, điều đó là vô nhân tính và rất vô liêm sỉ. Tôi nghĩ rằng nhiều người hơn trên thế giới đã thức tỉnh [trước sự tà ác của ĐCSTQ]”.
Pháp Luân Công, còn được gọi là Pháp Luân Đại Pháp, là một môn tu luyện tinh thần dựa trên nguyên lý Chân, Thiện, Nhẫn. Chính phủ Trung Quốc đã đàn áp tàn bạo những học viên của môn này kể từ năm 1999.
ĐCSTQ là một phần của ‘Trục ma quỷ’
Lập trường của ĐCSTQ về các cuộc chiến tranh Nga - Ukraine và Israel - Hamas đã vấp phải sự chỉ trích nặng nề từ các nền dân chủ phương Tây.
Kể từ khi Nga xâm lược Ukraine vào năm 2022, ĐCSTQ đã không hề lên án Nga. Trong khi cộng đồng quốc tế áp đặt các lệnh trừng phạt toàn cầu đối với Nga, thì ĐCSTQ tuyên bố rằng “tình hữu nghị Nga - Trung là không có giới hạn”, đồng thời nước này còn bí mật hỗ trợ Nga về thương mại và vũ khí.
Vào ngày 12/12, Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã bổ sung một số thực thể và cá nhân Trung Quốc vào danh sách trừng phạt vì bán vũ khí và công nghệ do Trung Quốc sản xuất cho Nga.
Khi chiến tranh Israel - Hamas nổ ra sau khi những kẻ khủng bố Hamas xâm chiếm Israel và tàn sát 1.200 người Israel vào ngày 7/10, ĐCSTQ đã không lên án Hamas vì các hành vi tàn bạo và khiêu khích luật pháp; thay vào đó, họ lên án Israel vì hành động phản công chống lại Hamas. ĐCSTQ nói rằng các hành động quân sự của Israel ở Gaza đã gây ra một thảm họa nhân đạo.
Hầu hết nguồn cung cấp vũ khí của Hamas đều đến từ Iran và Hamas tuyên bố rằng họ cũng được hỗ trợ bởi một “nước lớn” nhưng không nêu tên. Trung Quốc từ lâu đã ủng hộ Iran.
Ông Cheng nói: “Việc mọi người nghi ngờ [nước lớn đó là] Trung Quốc là điều tự nhiên. Trên thực tế, tất cả các bằng chứng đều hướng đến ĐCSTQ, bởi vì công nghệ của Iran về cơ bản đều đến từ ĐCSTQ”.
“Trục tà ác này - ĐCSTQ, Nga, Iran và Triều Tiên - đã thực sự thành hình và không ngừng thách thức trật tự thế giới. Điều này cũng khiến thế giới, đặc biệt là các nền dân chủ phương Tây, nhận thức rõ hơn về vai trò của ĐCSTQ".
Ngày 13/9, Trung Quốc đã trở thành quốc gia đầu tiên chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với một chế độ khủng bố: Taliban ở Afghanistan.
Ông Cheng nói: “Vì vậy, chúng ta có thể thấy rằng ĐCSTQ là bên ủng hộ chính cho các tổ chức khủng bố trên thế giới. Tình trạng hỗn loạn và khủng hoảng trên thế giới là do chế độ tà ác của ĐCSTQ gây ra”.
Năm 2023, ĐCSTQ gia tăng các mối đe dọa quân sự đối với Đài Loan và khắp khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Trong những tháng gần đây, đã xảy ra nhiều vụ va chạm giữa tàu Trung Quốc và Philippines, gây căng thẳng trong khu vực.
Hoa Kỳ đã cảnh báo ĐCSTQ không được thay đổi hiện trạng ở Eo biển Đài Loan và tái khẳng định sự ủng hộ của họ đối với chủ quyền của Đài Loan.
Ông Cheng nói: “Các cuộc tập trận quân sự chung và hợp tác quân sự gần đây giữa Mỹ, Philippines và Việt Nam tất nhiên là nhằm mục đích ngăn chặn ĐCSTQ gây rắc rối ở Biển Đông. Tôi nghĩ tình trạng này sẽ tiếp tục được củng cố và sự ngăn chặn của ĐCSTQ trong thế giới tự do về cơ bản đã hình thành”.
Theo The Epoch Times
Lam Giang biên dịch
