Các cử tri Đài Loan sẽ tiến hành bỏ phiếu trong vòng chưa đầy hai tuần nữa để bầu ra chính phủ mới cho nhiệm kỳ 4 năm. Tuy nhiên, các cuộc bầu cử tự do và công bằng đang bị lu mờ bởi các chiến dịch gây ảnh hưởng của Trung Quốc nhằm cố gắng xoay chuyển kết quả bầu cử theo hướng có lợi cho nước này.
Vào ngày 13/1, khoảng 19,5 triệu cử tri Đài Loan dự kiến sẽ tiến hành bầu cử tổng thống mới và 113 thành viên của cơ quan lập pháp của quốc đảo này. Ba trong số các đảng lớn nhất ở Đài Loan, bao gồm: Đảng Dân tiến (DPP) cầm quyền, Đảng Quốc dân đảng (KMT) - đảng đối lập chính tại Đài Loan - và Đảng Nhân dân Đài Loan (TPP), một đảng tương đối mới được thành lập vào năm 2019, đều giành được một vé tranh cử tổng thống và phó tổng thống.
Dẫn đầu trong hầu hết các cuộc thăm dò địa phương là ứng cử viên của Đảng Dân tiến - phó tổng thống đương nhiệm Lại Thanh Đức và người đồng tranh cử của ông là bà Tiêu Mỹ Cầm, người đã từ chức đại sứ trên thực tế của Đài Loan tại Hoa Kỳ vào tháng 11.
Ở vị trí thứ hai là ứng cử viên tổng thống Quốc Dân Đảng Hầu Hữu Nghi, thị trưởng hiện tại của thành phố Tân Đài Bắc, và người đồng hành cùng ông là ông Triệu Thiếu Khang, một nhân vật truyền thông địa phương.
Cựu Thị trưởng Đài Bắc Kha Văn Triết, ứng cử viên TPP đã chọn một thành viên cùng đảng là nhà lập pháp Ngô Hân Doanh làm người đồng tranh cử với mình.
Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), có ý định chiếm Đài Loan bằng các biện pháp hòa bình hoặc chiến tranh, từ lâu đã coi DPP với thái độ thù địch, đồng thời coi DPP và cương lĩnh của đảng này là những rào cản trên con đường “thống nhất” với hòn đảo tự trị. Trong khi đó, chế độ này lại ủng hộ các ứng cử viên Quốc Dân Đảng, những người nhìn nhận rằng Bắc Kinh ít đe dọa hơn đến an ninh quốc gia của hòn đảo.
Ông Vương Quân Đào (Wang Juntao), một nhà hoạt động và học giả dân chủ Trung Quốc, sinh sống tại Hoa Kỳ, nói với The Epoch Times rằng hai yếu tố quyết định đến kết quả của cuộc bầu cử ở Đài Loan là: quan điểm của cử tri về quan hệ Trung Quốc - Đài Loan và các chính sách trong nước liên quan đến kinh tế. Ông chỉ ra rằng đại đa số thanh niên Đài Loan không muốn hòn đảo này trở thành một phần của Trung Quốc.
Hôm 31/12, lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình đã tái khẳng định ý định chiếm Đài Loan trong thông điệp mừng năm mới 2024. Ông nhấn mạnh rằng Trung Quốc và Đài Loan “chắc chắn sẽ được thống nhất” và “tất cả người Trung Quốc ở cả hai bờ Eo biển Đài Loan nên bị ràng buộc bởi ý thức chung về mục đích và chia sẻ vinh quang trong công cuộc trẻ hóa của đất nước Trung Quốc".
Bà Theresa Fallon, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Nga Âu Á (CREAS) có trụ sở tại Bỉ, cho biết phát biểu của ông Tập đã được “điều chỉnh cẩn thận” cho cuộc bầu cử ở Đài Loan vào ngày 13/1, đồng thời bà nhận thấy giọng điệu của ông Tập “mạnh mẽ hơn so với năm ngoái”, theo bài đăng của bà trên X, trước đây là Twitter.
Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, đồng thời là cựu chủ tịch DPP, đã trả lời các câu hỏi của giới truyền thông liên quan đến nhận xét của ông Tập sau thông điệp mừng năm mới vào ngày 1/1. Bà Thái nêu rõ mọi kết nối xuyên Eo biển Đài Loan trong tương lai đều phải được quyết định dựa trên cơ sở "các nguyên tắc dân chủ" và "ý chí chung" của người dân Đài Loan.
Bà Thái cũng chỉ ra nỗ lực can thiệp của Trung Quốc vào cuộc bầu cử của hòn đảo này bắt đầu từ năm 1996 khi Đài Loan tổ chức cuộc bầu cử tổng thống trực tiếp đầu tiên. Bà bày tỏ hy vọng người dân Đài Loan cần nâng cao cảnh giác trước những thông tin sai lệch, đồng thời tin tưởng rằng cử tri sẽ đưa ra lựa chọn đúng đắn.
“Chúng ta sắp bước vào năm 2024, nhưng nhà độc tài Tập Cận Bình đang nỗ lực đưa thế giới vào Thời kỳ đồ đá”, Dân biểu Carlos Gimenez viết trên X để đáp trả lời chúc mừng năm mới của ông Tập.
-
- Ứng cử viên tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức và người tranh cử Tiêu Mỹ Cầm, thuộc Đảng Dân Tiến (DPP) cầm quyền, ra hiệu trước những người ủng hộ sau khi họ đăng ký tranh cử tổng thống năm 2024 tại Đài Bắc vào ngày 21/11/2023. (Ảnh: Sam Yeh/AFP/Getty Images)
Sự can thiệp của Trung Quốc
Trong cuộc tranh luận tổng thống vào ngày 30/12, cả ba ứng cử viên đều cam kết duy trì hiện trạng của Đài Loan. Ông Lại cũng cho biết ông sẽ tiếp tục duy trì các chính sách của tổng thống đương nhiệm đối với Trung Quốc và Hoa Kỳ.
Ông Lại cho biết: “Về cái gọi là Đài Loan độc lập, lập trường cơ bản của Đài Loan là chủ quyền và độc lập của Đài Loan thuộc về 23 triệu người dân của hòn đảo chứ không phải Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”.
Ông Hầu Hữu Nghi nói rằng ông phản đối cả nền độc lập của Đài Loan và “một quốc gia, hai chế độ”, một hệ thống chính trị mà Bắc Kinh áp đặt lên Hong Kong sau khi thuộc địa cũ của Anh được trao trả cho Trung Quốc vào năm 1997.
Ông Kha Văn Triết nhấn mạnh việc duy trì hiện trạng của Đài Loan là “lựa chọn duy nhất”.
Mặc dù có một số điểm tương đồng trong quan điểm của ba ứng cử viên về quan hệ hai bờ eo biển, nhưng có những dấu hiệu cho thấy Trung Quốc muốn ông Hầu thắng cử. Ví dụ, vào ngày 22/12, một phóng viên truyền thông trực tuyến tên Lin đã bị bắt giữ vì bị cáo buộc đăng các cuộc thăm dò giả mạo cho thấy đảng Quốc Dân Đảng đang dẫn đầu. Ông Lin bị cáo buộc hành động theo yêu cầu của lãnh đạo tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc.
Ông Lee Yeau-tran, Giáo sư phụ trợ tại Viện Nghiên cứu Phát triển thuộc Đại học Quốc Lập Chính Trị Đài Loan, nói với The Epoch Times rằng Trung Quốc đã đăng tải trên YouTube, Facebook và Twitter nhằm nỗ lực gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử ngày 13/1. Theo ông Lee, các chiến thuật gây ảnh hưởng khác bao gồm cung cấp các chuyến du lịch Trung Quốc trả phí cho các quan chức chính phủ cấp thấp của Đài Loan và các nhóm chùa Đài Loan.
Theo một báo cáo từ công ty nghiên cứu Graphika có trụ sở tại New York, một hoạt động gây ảnh hưởng liên quan đến các tác nhân đóng giả người dùng Đài Loan đã sử dụng Facebook, YouTube và TikTok để quảng bá cho Quốc Dân Đảng trong khi chỉ trích các ứng cử viên khác, bao gồm cả ông Lại Thanh Đức và ông Kha Văn Triết.
Báo cáo cho biết: “Nội dung này theo dõi chặt chẽ chu kỳ tin tức của Đài Loan, nhanh chóng tận dụng các diễn biến tin tức trong nước, chẳng hạn như tranh cãi xung quanh tình trạng thiếu trứng và cáo buộc đánh thuốc mê trẻ mới biết đi ở trường mẫu giáo, để miêu tả những đối thủ của Quốc Dân Đảng là bất tài và tham nhũng”.
Ngày 29/12, các công tố viên địa phương ở thành phố Đài Trung, miền trung Đài Loan, đã công bố cuộc điều tra đối với 8 quận trưởng, 28 cử tri Đài Loan và người đứng đầu một công ty du lịch địa phương vì có khả năng vi phạm luật chống xâm nhập của hòn đảo.
Các lãnh đạo và cử tri được cho là đã trả mức giá thấp hơn thị trường cho những chuyến thăm tới thành phố Hạ Môn, miền nam Trung Quốc, trong thời gian đó họ gặp các quan chức ĐCSTQ của thành phố. Sáu trong số các lãnh đạo quận đã được tại ngoại và hai người khác bị quản thúc tại gia.
Ông Viên Hồng Băng, cựu giáo sư luật tại Đại học Bắc Kinh của Trung Quốc, nói với The Epoch Times rằng ông đã biết được từ các nguồn tin rằng Văn phòng Các vấn đề Đài Loan ở tất cả các cấp trong hệ thống chính trị của chế độ Trung Quốc đã được lệnh “gây áp lực riêng” đối với các doanh nhân Đài Loan trong hoạt động kinh doanh của họ để ủng hộ các ứng cử viên chính trị mà Bắc Kinh đã chấp thuận trong cuộc bầu cử tháng 1 sắp tới.
Theo dữ liệu do chính phủ Đài Loan công bố vào tháng trước, khoảng 473.000 công dân Đài Loan làm việc ở nước ngoài vào năm 2022, trong đó Trung Quốc chiếm đa số, tương đương 37,5% tổng số.
Theo ông Lee và ông Viên Hồng Băng, Trung Quốc có những mục tiêu khác nhau đằng sau nỗ lực tác động đến kết quả cuộc bầu cử ở Đài Loan.
Ông Viên nói: “Khiến cho Đài Loan trở nên hỗn loạn có thể làm giảm mong muốn được sống trong một nền dân chủ như Đài Loan của người dân [Trung Quốc], đồng thời làm cho sự cai trị của [ĐCSTQ] có vẻ hợp pháp hơn”.
Ông Lee cho biết mục tiêu của Trung Quốc đằng sau nỗ lực can thiệp vào cuộc bầu cử là “làm cho Đài Loan chấp nhận thỏa thuận ‘một Trung Quốc, hai chế độ’… đó là ‘hông đánh mà có thể khuất phục được quân địch’.
Trung Quốc sẽ có đòn đáp trả?
Cuộc bầu cử quốc hội ngày 13/1 cũng có ý nghĩa then chốt vì kết quả bầu cử sẽ quyết định xem liệu đảng thắng cử tổng thống có chiếm đa số trong quốc hội hay không.
Vào đầu tháng 12, ông Nathan F. Batto là Nghiên cứu viên tại Viện Khoa học Chính trị, Academia Sinica, Đài Loan, đã dự đoán rằng DPP sẽ mất thế đa số trong cơ quan lập pháp.
“Nhìn vào cuộc bỏ phiếu gần đây nhất, tôi thấy có vẻ như kết quả có khả năng nhất là một quốc hội treo, trong đó TPP nắm giữ cán cân quyền lực hoặc Quốc Dân Đảng chiếm đa số hoàn toàn”, ông nói trong một sự kiện do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tổ chức.
Quốc hội treo có nghĩa là không một đảng nào giành được 57 ghế cần thiết để chiếm đa số trong cơ quan lập pháp quốc gia.
Ông nói: “Nếu đó là một quốc hội treo và TPP nắm giữ cán cân quyền lực, đồng thời ông Kha Văn Triết duy trì quyền kiểm soát mạnh mẽ đối với đảng của mình, ông ấy sẽ là người kiểm soát cán cân quyền lực trong cơ quan lập pháp”.
Trong một sự kiện của Viện Brookings hôm 14/12/2023, ông Kharis Templeman, một nhà nghiên cứu tại Viện Hoover của Đại học Stanford, nhận xét: “Thực sự rất có thể sẽ không có một đảng nào kiểm soát cả hai nhánh chính phủ”.
“Tôi nghĩ quan điểm thông thường là ngay cả khi ông Lại Thanh Đức giành chiến thắng thì ông ấy cũng sẽ không chiếm đa số trong cơ quan lập pháp. Và ngay cả khi ông Hầu Hữu Nghi giành chiến thắng, thì ít nhất ông ta cũng khó có thể chiếm được đa số trong Quốc Dân Đảng”.
Ông Lee cho biết, Nếu DPP giành được chiếc ghế tổng thống và chiếm đa số trong cơ quan lập pháp của Đài Loan, thì ĐCSTQ có thể sẽ phản ứng bằng cách thực hiện các biện pháp mạnh mẽ chống lại hòn đảo.
Ông nói: “Nếu ông Lại Thanh Đức và bà Tiêu Mỹ Cầm đắc cử, đồng thời Quốc Dân Đảng và Đảng Nhân dân Đài Loan chiếm đa số trong cơ quan lập pháp, [Trung Quốc] sẽ cố gắng thao túng các nhà lập pháp [Quốc Dân Đảng và Đảng Nhân dân Đài Loan] để họ có thể can thiệp vào chương trình nghị sự của DPP tại cơ quan lập pháp của Đài Loan”.
Ông Lee lập luận rằng tuy nhiên, nếu ông Hầu hoặc ông Kha trở thành tổng thống, thì Bắc Kinh sẽ cố gắng buộc nhà lãnh đạo mới áp dụng các chính sách có lợi cho Trung Quốc, chẳng hạn như để hòn đảo này ký Hiệp định Thương mại Dịch vụ xuyên eo biển, một thỏa thuận thương mại song phương đã bị gác lại sau các cuộc biểu tình của sinh viên ở Đài Loan vào năm 2014.
Theo ông Lee, Washington cũng sẽ phản ứng khác nhau trước các kết quả bầu cử khác nhau.
“Nếu ông Lại và Tiêu đắc cử, mối quan hệ giữa Đài Loan và Hoa Kỳ sẽ tiếp tục giống như sự hợp tác chặt chẽ giữa Hoa Kỳ và các thế giới tự do trong nhiệm kỳ tổng thống của bà Thái", ông tiếp tục nói.
“Nói cách khác, đó là cái gọi là chiến tranh lạnh mới, nơi các nền dân chủ tự do đối đầu với Nga, Triều Tiên và Iran, những quốc gia liên minh với ĐCSTQ như trục ma quỷ”.
Ông Lee tuyên bố nếu cựu thị trưởng Đài Bắc đắc cử, Washington sẽ kỳ vọng ông sẽ tuân theo chính sách đối ngoại Trung Quốc của bà Thái Anh Văn.
Nếu ông Hầu trở thành tổng thống tiếp theo của Đài Loan thì mối quan hệ Đài Loan - Mỹ có thể lùi một bước vì ông Triệu Thiếu Khang, người đồng sáng lập đảng ủng hộ thống nhất vào năm 1993.
Theo một báo cáo từ Viện nghiên cứu Đài Loan Toàn cầu có trụ sở tại Washington, ông Triệu Thiếu Khang là một “nhà bình luận chính trị có tiếng” nổi tiếng với “quan điểm chống Mỹ và thân Trung Quốc quá mức”.
Ông Lee nói: “Trong hoàn cảnh như vậy, Mỹ chắc chắn sẽ có nhiều nghi ngờ về Đài Loan”. “Việc trao đổi song phương về công nghệ cao và công nghệ quân sự sẽ bị ảnh hưởng lớn”.
Theo The Epoch Times
Huyền Anh biên dịch
