Hôm thứ Tư (12/7), NATO đã kéo bốn quốc gia ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương xích lại gần quỹ đạo của mình hơn trong bối cảnh Trung Quốc chỉ trích ‘cuộc hành quân về phía Đông’ của liên minh quân sự này.
Nhật Bản thắt chặt quan hệ đối tác với NATO
Trong ngày thứ hai của hội nghị thượng đỉnh thường niên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), các nhà lãnh đạo từ Úc, Nhật Bản, New Zealand và Hàn Quốc đã gặp 31 thành viên của Nato tại thủ đô Vilnius của Litva, trong đó Trung Quốc là trọng tâm của chương trình nghị sự.
Tờ SCMP cho hay, trước cuộc hội đàm, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cho biết “trong môi trường an ninh quốc tế khắc nghiệt hiện nay, an ninh của châu Âu và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương là không thể tách rời”.
"Nhật Bản và NATO chia sẻ sự hiểu biết rằng những nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng bằng vũ lực hoặc ép buộc sẽ không được dung thứ, bất kể ở đâu trên thế giới", ông Kishida tuyên bố, chỉ vài giờ sau khi Triều Tiên phóng một tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) được cho là về phía vùng biển Nhật Bản
Tờ The Post đã có được một thỏa thuận hợp tác mà ông Kishida và Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đã ký, trong đó cam kết bảo vệ "tự do, dân chủ, nhân quyền và pháp quyền”.
Theo thỏa thuận, Nhật Bản và NATO sẽ cải thiện khả năng tương tác quân sự và phối hợp trong phòng thủ mạng, "chống lại các hoạt động hỗn hợp bao gồm cả thông tin thù địch", cũng như hợp tác về các công nghệ đột phá và an ninh không gian.
Trong khi đó, giới chức Nhật Bản ẩn danh cho biết họ không từ bỏ hy vọng thành lập một văn phòng liên lạc của NATO ở Tokyo, bất chấp sự phản đối của Pháp tại hội nghị thượng đỉnh Vilnius.
Theo một nhà ngoại giao phương Tây có liên hệ với NATO, liên minh này ưu tiên đàm phán các thỏa thuận hợp tác với Nhật Bản và Hàn Quốc hơn là thành lập "văn phòng một người" ở Tokyo sau khi Paris từ chối ký kết cả hai.
Không chính thức đề cập đến Trung Quốc hay kế hoạch thành lập văn phòng NATO ở Tokyo, song Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ca ngợi sự tham gia của các nhà lãnh đạo Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và đưa ra một vài lời chỉ trích rõ ràng đối với Bắc Kinh trong một bài phát biểu trước cử tọa tập trung tại một trường đại học ở Vilnius hôm 12/7.
Các cuộc đàm phán ở Vilnius diễn ra một ngày sau khi NATO công bố thông cáo chung của hội nghị thượng đỉnh thường niên, trong đó chỉ trích “các chính sách cưỡng chế” và “quan hệ đối tác chiến lược ngày càng sâu sắc” của Trung Quốc với Nga.
Tuyên bố cáo buộc Bắc Kinh xây dựng sức mạnh quân sự một cách mờ ám, “khuếch đại câu chuyện sai sự thật của Nga” về cuộc chiến ở Ukraine và sử dụng sức mạnh kinh tế của mình để “tạo ra sự phụ thuộc chiến lược và tăng cường ảnh hưởng”.
Phát biểu hôm 12/7, ông Stoltenberg đã cảnh báo rằng “các chế độ độc tài đang xích lại gần nhau hơn… vì vậy chúng ta phải sát cánh cùng nhau vì trật tự quốc tế dựa trên luật lệ”.
-
- Phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Trung Quốc Uông Văn Bân trong cuộc họp báo thường kỳ ở Bắc Kinh hôm 9/11/2020. (Ảnh: Greg Baker/AFP/Getty Images)
Bắc Kinh chỉ trích ‘cuộc hành quân về phía Đông’ của NATO
Việc tập trung vào Trung Quốc đã khiến liên minh này rơi vào tình trạng va chạm với Bắc Kinh. Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã đáp trả bằng một phản bác dài dòng trong cuộc họp báo thường kỳ.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân tuyên bố: “Thông cáo chung của hội nghị thượng đỉnh NATO lẫn lộn giữa đúng và sai, đổi trắng thay đen, chứa đầy tư duy Chiến tranh Lạnh và thành kiến ý thức hệ, những điều mà Trung Quốc kiên quyết phản đối”.
Ông Uông nói: “Mối quan hệ ngày càng khăng khít với các đối tác ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương “sẽ chỉ làm trầm trọng thêm căng thẳng trong khu vực, châm ngòi cho sự đối đầu giữa các phe phái và thậm chí là một cuộc Chiến tranh Lạnh mới”.
Ông nói thêm: “Các nước châu Á - Thái Bình Dương không hoan nghênh điều đó và nhiều quốc gia NATO không ủng hộ việc ‘Châu Á - Thái Bình Dương hóa’ của NATO, và khu vực châu Á - Thái Bình Dương không cần một phiên bản NATO châu Á - Thái Bình Dương”.
“Chúng tôi kêu gọi NATO ngay lập tức ngừng xuyên tạc, bôi nhọ và bịa đặt những lời dối trá chống lại Trung Quốc, từ bỏ các khái niệm lỗi thời về tư duy Chiến tranh Lạnh và trò chơi có tổng bằng không, từ bỏ niềm tin sai lầm vào sức mạnh quân sự và theo đuổi an ninh tuyệt đối”.
Tuy nhiên, một trong bốn đối tác châu Á - Thái Bình Dương của NATO tuyên bố hành vi "quân sự hóa" của Trung Quốc đã biện minh cho sự hiện diện của họ ở Litva. Một nguồn tin đã viện dẫn một cuộc xuất kích của 32 máy bay băng qua đường trung tuyến của Eo biển Đài Loan vào sáng sớm ngày 12/7 như một ví dụ về hành vi "gây mất ổn định".
Cuộc tập trận đánh dấu nhiều máy bay chiến đấu nhất của Trung Quốc bay vào các khu vực nhạy cảm xung quanh hòn đảo kể từ tháng 4/2023, và diễn ra một ngày sau khi ông Stoltenberg cáo buộc Bắc Kinh “đe dọa Đài Loan”.
Trong khi đó, bên lề hội nghị thượng đỉnh, Ngoại trưởng Litva Gabrielius Landsbergis đã kêu gọi các đồng minh khác của Liên minh châu Âu và NATO củng cố lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc, đồng thời nhấn mạnh rằng khi đối phó với một quốc gia phi dân chủ, các quốc gia luôn phải cân nhắc yếu tố rủi ro.
Lam Giang tổng hợp
